کشور: ایران
استان: آذربايجان غربي
شهرستان: ارومیه
بخش: مرکزی
نام محلی: اورمیه
نام‌های قدیمی: رضائیه
جمعیت: ۵۷۷٬۳۰۷ نفر
رشد جمعیت: ۴/۳ درصد (سالیانه)
تراکم جمعیت: ۱۴٬۰۰۰ نفر بر کیلومتر مربع
زبان‌های گفتاری: ترکی آذربایجانی و کردی
مذهب: شیعه و سنی
جغرافیای طبیعی
مساحت: ۴۲٫۷ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا: ۱۳۳۲ متر
ره‌آورد: فرش، نقل
پیش‌شماره تلفنی: ۰۴۴۱
واژهٔ ارومیه از ترکیب دو واژه آشوري اور (شهر) + میه (آب) تشکیل شده‌است. ارومیه به صورت اورمو، اورومیه و اورمیه تلفظ می‌شود. با آمدن حکومت پهلوي و سلطنت رضاشاه این محل به رضائیه تغییر نام داد و بعد از انقلاب اسلامي دوباره به نام اروميه بازگشت
ارومیه در جلگهٔ گسترده و سرسبزی به درازای ۷۰ کیلومتر و به پهنای ۳۰ کیلومتر واقع شده که اطراف آن تا کیلومترها پوشیده از باغات انگور و سيب و کشتزار است. درياچه اروميه در شرق و درياچه مارميشو در غرب این شهر قرار دارد. این شهر به علت آب و هوای معتدل و داشتن مناظر زیبا، یکی از شهرهای گردشگری ایران محسوب می‌شود. جمعیت این شهر۷۸۷٬۲۵۴نفر می‌باشد و بلندی ارومیه از سطح دریا ۱۳۳۲ متر است
آذري هاو كردها و نیز اقلیتی از آشوريها و ارمني ها نیز در این شهر زندگی می‌کنند. ترکیب جمعیتی این شهر همان طور که در ادامه آمده‌است در زمان شاه عباس صفوی تغییر یافته‌است. طبق یک مطالعه دیگر از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت نشان می‌دهد که ترک زبانان ۸۵٫۷٪ درصد خانوارهای نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبان‌ها حدود ۱۰٫۵٪ بوده‌اند. در این آمارگیری نمونه‌ای درصد آشوری‌ها، فارس‌زبان‌ها و ارمنی‌ها در شهر ارومیه به ترتیب ۱٫۷، ۱٫ ۶ و ۰٫۵ بود
اکثر مردم آذری ارومیه شیعه مذهب می‌باشند ولی تعداد زیادی آذری های سنی حنفی و شافعی مذهب نیز در داخل شهر و دربیش از ۲۵ روستا از جمله، بالو، قولونجي، كهريز، گل تپه، گجين و ولینده زندگی می‌کنند. در ارومیه شماری از ترک زبان های اهل حق نیز زندگی می‌کنند. مذهب کردهای ساکن ارومیه نیز اکثرا سنی است
پارسیان در مهاجرت خود از ايرانويج نخست در غرب و جنوب دریاچه ارومیه ساکن شدند ولی پس از آن به مهاجرت خود ادامه دادند و تا سرزمین پارس (استان فارس) پیش رفتند. جلگه ارومیه در دوران باستان در قلمرو مادها، آشوریان، و دیگر اقوام نیز قرار داشته‌است
شاه عباس بزرگ پس از بیرون راندن عثماني ها از خاک ایران در صدد برآمد طوایفی را برای مرزداری قدرتمند در بخش غربی کشور مستقر سازد. شاه عباس برای این منظور ايل افشار ساکن ابيورد خراسان و دیگر نقاط را در نظر گرفت.او کلبعلی سلطان ایمانلوی افشار را احضار نموده به لقب خانی و ریاست کل ایل افشار منصوب نمود. سپس دستور داد که ایل افشار که شمار زیادی داشتند و در ولایات عراق، فارس، کرمان و خراسان سکنی داشتند، با تمام امکانات خود حرکت کرده در جلگه ارومیه ساکن شوند..در این جابجایی هشت هزار خانوار از شش ایل بزرگ این طایفه در جلگهٔ ارومیه استقرار یافتند و حکومت این ناحیه در اختیار کلب علی خان قرار گرفت. متن فرمان شاه عباس یکم خطاب به کلبعلی خان که سبب این جابجایی ایلی شد در دست است همین پیشینه سبب
شد تا شماری از سران این طایفه به‌ویژه پس از تأسیس ارتش جدید در ایران، در مناصب فرماندهی حضور داشته باشند
ترابری
فاصله ارومیه تا تهران در صورت عبور از (پل میان‌گذر دریاچه ارومیه) ۷۸۰کیلومتر است. همچنین فاصله ارومیه تا تبريز ۱۳۵ کیلومتر می‌باشد
شهر ارومیه دارای فرودگاه فعال بین‌المللی است. پروازهای داخلی فرودگاه ارومیه به تهران و مشهد و پرواز خارجی به تركيه، عربستان و دبي دایر می‌باشد. استان آذربایجان غربی با سه کشور تركيه، عراق و آذربايجان همسایه می‌باشد و کنسولگری تركيه در این شهر مشغول فعالیت می‌باشد تعداد خودرو در ارومیه به ازای هر هزار نفر ۸۰ دستگاه است و این رقم در تهران ۶۰ دستگاه می‌باشد
مناطق ديدني
" سوغات " محصولات كشاورزي
مجتمع تفریحی چی‌چست، پارک جنگلی ارومیه، بند، کوه «سیرداغ»، دریاچه ارومیه، دریاچه مارمیشو، دره قاسملو، مجتمع تجاری تفریحی باری، مسجد جامع، بنای سه گنبد، پل شهيد كلانتري، آبشار سولوک ,جاده امامزاده وخیابان شیخ تپه از مناطق ديدني اروميه هستندحلواگردویی، نقل، عرق بيدمشك از سوغات اين شهر به حساب ميروند
انگور و سیب از عمده محصولات کشاورزی شهر ارومیه می‌باشد سایر محصولات کشاورزی: گردو، تخمه آفتابگردان و کدو، هلو، زردآلو، شلیل، سیب، گیلاس ميباشد
مشاهیر
- غلامرضا حسنی امام جمعه ارومیه و نماینده ولی فقیه در استان
- دده کاتیب شاعر
- سید پرویز فتاح وزیر نیرو در دولت نهم
- صادق محصولی وزیر کشور در دولت نهم
- علی عبدالعلی زاده وزیر مسکن و شهر سازی در دولت آقای خاتمی
- مسعود پزشکیان وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی
- اسکندر نعمتی که در به پیروزی رساندن انقلاب جمهوری اسلامی ایران و جنگ نقش داشت و شاگردان زیادی را پرورش داد
- رضا مریدی دومین سیاستمدار کانادایی-ایرانی که به مجلس قانونگذاری این کشور راه پیدا کرده‌است.
- حیدرخان عمواوغلی پایه گذار حزب کمونیست ایران و اولین دبیرکل حزب کمونیست ایران و از فعالان موثر جنبش مشروطه ایران.
- صفی الدین اورموی استاد موسیقی
- حبیب محبیان معروف به حبیب و خواننده موسیقی سبک پاپ در آمریکا
- عبدالرحمان قاسملو فعال سیاسی و دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران
- نسرین مقانلو بازیگر ایرانی است.
- بیژن کامکار آهنگ ساز نوازنده دف و خواننده ایرانی است.
- هما ناطق نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه در رشته تاریخ است.که در سال ۱۳۵۹ به فرانسه بازگشت و به پژوهش و تدریس در دانشگاه سوربن پرداخت
